DOĞADAKİ EKSTREM OLAYLAR 1.BÖLÜM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARININ CEVAPLARI SAYFA 20-21
1.Sera etkisi nedir ? Açıklayınız.
Güneş ışınlarının yeryüzüne çarpıp ısı enerjisi haline dönüşmesi sırasında, bu enerjinin uzaya yayılmasını önleyen ve bir manto gibi görev yapan, karbon dioksit, tozlar, su buharı, partiküller v.s. maddelerin ısıyı abzorbe ederek (emerek), dünyanın giderek ısınmasına sebep olduğu olaydır. sera gazları: H2O, CH4, NO2, CFC gibi sera etkisini oluşturan gazlardır.
2.Sumatra'nın Toba Dağı'nda 73 bin yıl önce meydana gelen volkanizmanın sonuçları nelerdir?
Sumatra'daki Toba Dağı yaklaşık 73.000 yıl önce patlamış ve atmosfere yoğun bir şekilde kül ve gaz yayılmıştır. Patlamanın şiddetiyle gökyüzünün karardığı ve bölgede sıcaklık değerlerinin önemli ölçüde azaldığı görülmüştür. Bu nedenle iklimin Buzul Çağı'ndaki duruma döndüğü tahmin edilmektedir. Günümüzde o bölgede patlamadan geriye kalan 5-10 cm kalınlığında kül tabakası mevcuttur.
3.Fosil yakıt kullanımındaki artış, doğal sistemleri nasıl etkilemektedir?
Fosil yakıtların çevre kirlenmesindeki etkisi çok fazladır ve doğal sistemleri olumsuz etkilemektedir.Fosil yakıtların kullanılmasıyla ortaya çıkan gazların atmosferdeki oranının artması asit yağmurlarına neden olacak ve içilebilir su kaynakları azalacaktır.Ayrıca fosil yakıtların üretilmesi ve dağıtılması esnasında da çevre kirliği artmaktadır.Fosil yakıt kullanımındaki artış ,atmosferdeki karbondioksit, metan ve azotoksit gazlarının oranının artmasına ve sera etkisini artırarak dünyanın normalden fazla ısınmasına (küresel ısınmaya) neden olmaktadır. Küresel ısınmanın sonucu olarak, tatlı su kaynaklarının azalması, gıda üretimi koşullarındaki genel değişiklikler ve seller, fırtınalar, sıcak dalgaları ve kuraklık nedeniyle ölümlerde yaşanacak artış gibi potansiyel tehlikeler gündeme gelecektir.Bu durum en çok, hızlı iklim değişimine karşı hazırlık yapamayan yoksul ülkeleri etkileyecektir.Yaşam alanlarının hızlı değişimine ayak uyduramayan birçok bitki ve hayvan türünün nesli yok olacaktır. Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, sıtma ve yetersiz beslenme gibi nedenlerden milyonlarca kişi ölümle yüz yüze gelecektir.
4.Küresel ısınmaya yol açan karbon gazlarının atmosferdeki artışını azaltmak için neler yapılmalıdır?
Fosil yakıtların, enerji üretiminde kullanımına sınırlama getirilmelidir.Doğayla dost enerji(hidroelektrik, jeotermal, güneş, rüzgar,dalga) kaynaklarının kullanımı arttırılmalıdır. Ayrıca daha az enerji tüketen cihaz ve araçlar geliştirilmeli, enerji daha verimli kullanılmalı ve enerji tasarrufu için gerekli önlemler alınmalıdır.
5.Alp Dağları'nın uzantısı kuzey ve güney doğrultusunda olsaydı bu durum Avrupa'daki ulaşım sistemini nasıl etkilerdi ?
Alp Dağları'nın uzantısı kuzey ve güney doğrultusunda olsaydı kara ve demiryolu ulaşım hatları da kuzey güney doğrultusunda olacak ve kuzey güney doğrultusunda ulaşım kolaylaşacaktı.
6.Önceki jeolojik devirlerde çok uzun zaman diliminde meydana gelen iklim değişikliği günümüzde neden çok kısa bir zamanda gerçekleşmektedir?
İnsanlarının sayısının ve insan faaliyetlerinin artması ve özellikle sanayi devriminden sonra meydana gelen fosil yakıtların kullanımındaki artış iklim değişikliklerinin kısa bir sürede gerçekleşmesine imkan tanımaktadır.İnsan faaliyetleri klimatolojik süreçleri olumsuz yönde etkileyerek iklim değişimlerini hızlandırmaktadır.
7.Küresel ısınma bitki ve hayvan topluluklarını nasıl etkilemiştir? Örneklerle açıklayınız.
Küresel ısınma bitki ve hayvan türlerinin sayısının azalmasına,yaşam alanlarının değişmesine, yaşamlarının değişmesine(adaptasyon süreci) ve bazı türlerin neslinin tükenmesine neden olmaktadır.Kanada’nın kuzeyinde yaşayan karibuların sayısı 1989’da 2001’e 178.000’den 123.000 düşmüştür.Bu durumun nedeni ısınma nedeniyle bahar aylarının erken başlayıp erken sona ermesi nedeniyle karibu yavrularının kışı geçirmeye yeterli ağırlığa ulaşmadan bitkilerin kurumasıdır.Küresel ısınma nedeniyle Alaska’daki ladin ağaçları zarar görmektedir. Avrupa'da 35 yerli kelebek üzerinde yapılan bir araştırma, bu türlerin yaklaşık üçte ikisinin son 20-30 yılda yayılım alanlarını 30 ile 240 km kuzeye kaydırdığını ortaya çıkardı. Avrupa'daki pek çok bitki 50 yıl öncesine göre bir hafta erken çiçek açıyor ve sonbaharda yapraklarını beş gün önce döküyor. İngiltere'de kuşlar 20. yüzyıl ortalarına oranla ortalama 9 gün erken kuluçkaya yatıyor, kurbağalar ise 7 hafta erken çiftleşiyor. Kuzey Amerika'da ağaç kırlangıçları 25 yıl öncesine göre ilkbaharda kuzeye 12 gün erken göç ediyor.
8.Sellerin doğal süreçlere olan etkisini örneklerle açıklayınız.
Seller sonucunda can ve mal kayıpları yaşanmaktadır.Seller sonucunda ekili alanlar zarar görmekte,salgın hastalık tehlikesi ortaya çıkmaktadır.Selin etkilediği yerlerdeki ekosistemlerde değişiklik olmakta bitki ve hayvan türleri bundan olumsuz etkilenmektedir.Selin etkilediği alanlarda çatlakların ve oyukların oluşması ve bunun sonucu olarak yamaçlarda çökmeler(kütle hareketleri)dir.Büyük miktardaki toprak başka yerlere taşınır.Tarım arazileri selin getirdiği maddelerle örtülür ve toprak verimsizleşir.
9.Günümüze kadar yeryüzünde büyük volkanik patlamalar nerelerde gerçekleşmiştir ?
Yellow Stone (ABD) ve Toba Dağı (Endonezya) büyük volkanik patlamaların meydana geldiği noktasal örneklerdir.
Büyük volkanik patlamalar Pasifik Okyanusu çevresi, Japonya, Endonezya,Güneydoğu Asya Adaları,Akdeniz Çevresi , Hawai ve Atlas okyanusunun orta kesimleri aktif volkanik alanlardır. Etna (Sicilya, İtalya),Hekla (İzlanda),Kilauea (Havai, ABD), Krakatoa (Rakata, Endonezya),Mauna Loa (Havai, ABD),Mauna Kea (Havai, ABD),Mount Baker (Washington, ABD),Erebus Dağı (Ross Adası, Antarktika),Mount Hood (Oregon, ABD), Mount Fuji (Honshu, Japonya),Mount Rainier (Washington, ABD),Mount Shasta (California, ABD),St. Helens Dağı (Washington, ABD),Novarupta (Alaska, ABD),Popocatépetl (Meksiko, Meksika),Uludağ (Olympos Dağı) (Bursa, Türkiye)
Surtsey (Surtsey adası, İzlanda),Santorini (Santorini adası, Yunanistan)Tambora (Sumbawa, Endonezya),Teide (Tenerif, Kanarya Adaları, İspanya),Tungurahua (Ekvador),Vezüv (Napoli Koyu, İtalya),Llaima (Şili),Pelée (Martinik) büyük volkanik patlamaların meydana geldiği alanlardır.
10.Küresel ısınmaya bağlı olarak okyanus akıntılarında meydana gelebilecek değişim ne gibi sonuçlara yol açacaktır ?
Okyanus akıntıları sürekli rüzgarlar ve Ekvator ile Kutuplar arasındaki tuzluluk ve sıcaklık farkından dolayı ortaya çıkmaktadır.Buzulların erimesi sonucu Okyanus sıcaklıkları ve tuzluluk oranlarında değişim olacaktır. Bu durum, okyanus akıntılarını da yavaşlatacaktır. Okyanus akıntılarının karaların kıyı kesimlerinin ısınmasında, soğumasında, yağış almasında, sıcaklığın Ekvator'dan Kutuplar'a taşınmasında büyük önemi olduğu için okyanus akıntılarının yavaşlaması kısa sürede çok büyük iklim değişikliklerine neden olacaktır.
11.Hollanda, deniz seviyesinde meydana gelen değişmelere karşı kıyılarını korumak için ne tür tedbirler almıştır?
Hollanda kıyı bölgesinin düşük kotlu bir doğaya sahip oluşu; fırtınalar ve deniz seviyesindeki yükselmelerle birleşince, bölgeyi kıyı taşkınları ve erozyon açısından hassas bir duruma dönüştürmektedir. Deniz seviyesi altında bulunan ülkenin büyük bir kesimi, taşkınlara karşı yapılan barajlar ve seddeler tarafından korunmaktadır.1990 yılından bu yana kum beslemesi yoluyla daha fazla toprak kaybını önlenerek kıyı çizgisini korumaktır.
12.Günümüzde yeryüzünde ekstrem olayların yaşanmasında hangi faktörler etkili olmuştur?
Klimatolojik süreçler,Jeolojik süreçler ve İnsan faaliyetleri ekstrem olayların yaşanmasında etkili olmaktadır.
Sera gazlarındaki artış ve küresel ısınma Ekstrem sıcaklıklar,Şiddetli fırtınalar,Aşırı yağışlar,Sel ve Kuraklık gibi ekstrem doğa olaylarının yaşanmasında etkili olmaktadır.
Ekstrem sıcaklıkların yaşanmasında aşırı sıcak ya da aşırı soğuk hava kütleleri,Şiddetli fırtınaların yaşanmasında Tropikal alçak basınçlar,Aşırı yağışların yaşanmasında bol nemli hava kütlelerinin yükselerek soğuması,Sellerin oluşumunda aşırı yağışlar,kar ve buz erimeleri ve yanlış arazi kullanımı,Kuraklığın oluşumunda aşırı sıcak ve aşırı soğuk ile yağışların beklenen seviyenin altına düşmesi,Kütle hareketlerinin oluşumunda eğim,yağış, tabakaların uzanışı killi yapı,yanlış arazi kullanımı ,kazı çalışmaları ile volkanik olaylar, deprem ve seller etkili olmuştur.Volkanizma,Deprem ve Tsunami gibi ekstrem olayların temel nedeni olarak da yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketi ile oluşan gerilimler ve fay hatlarının oluşumu yatmaktadır.
Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1.Aşağıdakilerden hangisi küresel ısınmaya bağlı olarak yaşanabilecek olaylar arasında gösterilemez?
A)Deniz seviyesinin yükselmesi B)Buzulların erimesi C)Volkanik olayların artması +
D)Erozyonun şiddetlenmesi E)Havada bulunan gazların oranının değişmesi
2.Aşağıdakilerden hangisi doğada meydana gelen ekstrem durumların oluşumunda etkili değildir?
A)Yüksek ve düşük sıcaklıklar B)Volkanlar ve depremler
C)Güneş ışınlarının geliş açısı+ D)Şiddetli rüzgarlar
E)Aşırı yağışlar
3.Aşağıdakilerden hangisi ekstrem değerlere sahip olan bir deprem esnasında doğada görülebilecek olaylardan değildir?
A)Akarsu yataklarının değişmesi
B)Heyelanlar
C) Aşırı yağışlar+
D)Beşerî yapıların yıkılması veya yer değiştirmesi
E) Kıyı şeridinin değişmesi
4.Aşağıdakilerden hangisi volkanizma sonucu meydana gelen değişimlerden biri değildir?
A)Sülfür gazının artması B)Yeni madenlerin oluşması+
C)İklimlerin değişmesi D)Karbondioksit gazının artması
E)Etkili olduğu bölgede ekosistemde değişimlerin görülmesi
5.Aşağıdakilerden hangisi Tropikal rüzgârların en fazla zarara yol açtığı ülkelerden biridir?
A)Meksika+ B)Uruguay C) İtalya D) Suudi Arabistan E) Fas
6.Yaşanması muhtemel bir kuraklıktan aşağıdaki ülkelerden hangisinin en az etkilenmesi beklenir?
A)Türkiye B)Fransa C)Suriye D)Çad+ E) Kanada
7.Manş Tüneli ile hangi iki Avrupa ülkesi arasında doğrudan demir yolu ve kara yolu bağlantısı
sağlanmıştır?
A)İspanya-Portekiz B)Norveç-Finlandiya C)İngiltere-Fransa+
D)Almanya-Avusturya E)İsveç-Hollanda
8.Toprakların büyük kısmı deniz seviyesinin altında olduğu için taşkınlara karşı doğal ve yapay setlerden oluşan bir savunma sistemi ile korunmakta olan ülke aşağıdakilerden hangisidir?
A)Çin B)Almanya C)Hollanda+ D)Danimarka E) Fransa
9.Aşağıdaki ülkelerden hangisi yüz ölçümünün büyüklüğüne bağlı olarak ülkenin güneyinde bulunan yer altı sularını kuzeyindeki geniş düzlüklere ulaştırmak için büyük sulama projesini geliştirmiştir?
A)İtalya B)Libya+ C)Suriye D)Ukrayna E)Hindistan
10.Aşağıdaki seçeneklerden hangisi büyük depremler sonucu meydana gelen doğal olaylardan biri
değildir?
A) Tsunami
2.Aşağıdakilerden hangisi doğada meydana gelen ekstrem durumların oluşumunda etkili değildir?
A)Yüksek ve düşük sıcaklıklar B)Volkanlar ve depremler
C)Güneş ışınlarının geliş açısı+ D)Şiddetli rüzgarlar
E)Aşırı yağışlar
3.Aşağıdakilerden hangisi ekstrem değerlere sahip olan bir deprem esnasında doğada görülebilecek olaylardan değildir?
A)Akarsu yataklarının değişmesi
B)Heyelanlar
C) Aşırı yağışlar+
D)Beşerî yapıların yıkılması veya yer değiştirmesi
E) Kıyı şeridinin değişmesi
4.Aşağıdakilerden hangisi volkanizma sonucu meydana gelen değişimlerden biri değildir?
A)Sülfür gazının artması B)Yeni madenlerin oluşması+
C)İklimlerin değişmesi D)Karbondioksit gazının artması
E)Etkili olduğu bölgede ekosistemde değişimlerin görülmesi
5.Aşağıdakilerden hangisi Tropikal rüzgârların en fazla zarara yol açtığı ülkelerden biridir?
A)Meksika+ B)Uruguay C) İtalya D) Suudi Arabistan E) Fas
6.Yaşanması muhtemel bir kuraklıktan aşağıdaki ülkelerden hangisinin en az etkilenmesi beklenir?
A)Türkiye B)Fransa C)Suriye D)Çad+ E) Kanada
7.Manş Tüneli ile hangi iki Avrupa ülkesi arasında doğrudan demir yolu ve kara yolu bağlantısı
sağlanmıştır?
A)İspanya-Portekiz B)Norveç-Finlandiya C)İngiltere-Fransa+
D)Almanya-Avusturya E)İsveç-Hollanda
8.Toprakların büyük kısmı deniz seviyesinin altında olduğu için taşkınlara karşı doğal ve yapay setlerden oluşan bir savunma sistemi ile korunmakta olan ülke aşağıdakilerden hangisidir?
A)Çin B)Almanya C)Hollanda+ D)Danimarka E) Fransa
9.Aşağıdaki ülkelerden hangisi yüz ölçümünün büyüklüğüne bağlı olarak ülkenin güneyinde bulunan yer altı sularını kuzeyindeki geniş düzlüklere ulaştırmak için büyük sulama projesini geliştirmiştir?
A)İtalya B)Libya+ C)Suriye D)Ukrayna E)Hindistan
10.Aşağıdaki seçeneklerden hangisi büyük depremler sonucu meydana gelen doğal olaylardan biri
değildir?
A) Tsunami
B)Akarsu yataklarının değişmesi
C)Kütle hareketleri
C)Kütle hareketleri
D)Göl oluşumu
E) Şiddetli yağışların oluşumu+
11.Aşağıdakilerden hangisi klimatik kökenli ekstrem olaylardan bir değildir?
A)Aşırı sıcaklık B)Tsunami+ C)Rüzgarlar D)Fırtınalar E)Aşırı yağışlar
12.Aşağıdaki ekonomik faaliyet türlerin hangisinde, insanın doğa sistemlere müdahalesi en azdır?
A)Sanayi B)Tarım C)Madencilik D)Ulaşım E)Turizm+
13.Aşağıdaki bölgelerin hangisinde tropikal fırtınalar etkili değildir?
A)Meksika Körfezi B)Bengal Körfezi C) Adriyatik kıyıları+
D)Kaliforniya E)Güneydoğu Asya
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.Okyanus diplerinde deprem ve volkanizma sonucu tsunami oluşur.
2.Yıkıcı etkisi en fazla olan rüzgâr türü tayfundur-kasırgadır.
3. Karbondioksit, metan ve diazotmonoksit gazları dünyaya ulaşan ışınımın yansıtılması ve atmosferdeki ışınımın soğrulması arasında bir denge oluşturur.
4.Büyük volkanik püskürmeler sonucunda yeryüzünde sıcaklık değerlerinde düşmeler oluşur.
5.Avrupa'daki pek çok bitkinin son 50 yıl içinde çiçek açma ve yaprak dökme dönemlerindeki sürelerin değişmesinin nedeni Küresel ısınma ve iklim değişikliğidir.
6.Tsunami sonucu kıyı çizgisinde değişim meydana gelir.
7.Yangınlarda artma, su seviyesinde ve tarımsal ürünlerde azalma kuraklık sonucu meydana gelir.
8.Küresel ısınmaya bağlı hava sıcaklığının yükselmesinin doğal sistemler üzerinde en önemli etkisi buzulların erimesidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder